Door: Rob Stovers
Een gewaardeerde casus
In de GEA-opleidingen gebruiken we al een aantal jaren de casus ‘Supermarkt Greatfood’. De opdracht voor de deelnemers is om veranderinitiatieven te bedenken voor een prangend vraagstuk. Dat vraagstuk betreft de komst van een AZC in de directe nabijheid van de supermarkt. Deze supermarkt wordt bestuurd vanuit tien samenhangende bestuurlijke invalshoeken, in GEA perspectieven genoemd. Deelnemers meten zich de rol van ‘perspectiefeigenaar’ aan en bedenken, ondersteund door een aantal richtinggevende uitspraken voor hun perspectief, passende veranderinitiatieven.
Het is een casus die iedereen direct begrijpt, die leuk is en die soms verrassende en creatieve resultaten oplevert. Bovendien geeft het de deelnemers goed inzicht in het proces om te komen tot een integrale oplossing voor een vraagstuk. Zeker als er rolbewust wordt gehandeld, leidt het wel eens tot felle discussies en worden de grenzen van de richtinggevende kaders opgezocht. Kortom: een door deelnemers zeer gewaardeerde casus.
Wat zou het mooi zijn….
We hebben al een tijdje de wens om de supermarktcasus uit te breiden. De huidige casus gebruiken we nu bij stap 4 uit het GEA-stappenplan: ‘Opstellen integrale oplossingscontour’. Wat zou het mooi zijn als we deze casus ook voor de stappen ervoor en de stappen erna beschikbaar hebben. We hebben daarbij meerdere doelen op het oog:
- Een doorlopende casus in de opleiding, die als rode draad fungeert. En waarbij de deelnemers aan het einde van de opleiding een volledige voorbeelduitwerking hebben. Want dat is een vraag die we regelmatig gesteld krijgen.
- Input leveren voor (wetenschappelijke) onderzoekstrajecten, zoals op dit moment het onderzoek naar het meten van samenhang
- Er zelf veel van leren, als we helemaal ‘volgens het boekje’ werken. We scherpen het GEA-gedachtegoed weer verder aan
- Input voor de in ontwikkeling zijnde tooling (een GEA plugin van Sparx enterprise architect)
- Aanvullende input voor het GEA certificeringsprogramma Practitioner.
Een Miro-board vol zingeving
Aan de slag dus! En beginnen bij het begin: de zingeving van supermarkt Greatfood. In de huidige casusbeschrijving is dat slechts een korte alinea. En dat is natuurlijk GEA onwaardig! We zijn gestart met ‘een Miro-board vol zingeving’. Dankbaar gebruik makend van de leden van het kernteam plakken we in een uur de zingeving bij elkaar: missie, visie, kernwaarden, doelen en strategie. Deze brainstormaanpak is bewust gekozen. De kans dat er op deze manier een goed samenhangende zingeving ontstaat is niet zo groot. En dat is prima startmateriaal voor het analyseren van de samenhang en het voorleggen van vragen aan de supermarktdirectie. Uiteraard hebben we wel de al te wilde ideeën eruit gehaald.
Na het fatsoeneren van de ideeën op het Miro-board beschikken we over een mooie lijst zingevingsuitspraken. Een missie, 12 visie-uitspraken, 5 kernwaarden, 6 doelen en 13 strategie-uitspraken. Dat ziet er op het eerste oog goed uit. Maar is het voldoende samenhangend?
Van Miro naar Excel: matrices vullen!
Zoals het stappenplan het beschrijft, beoordelen we de samenhang door in een aantal matrices de zingevingselementen met elkaar te confronteren. Bijvoorbeeld door de missie-elementen en de visie-uitspraken te beoordelen op samenhang. Daar waar er samenhang is, geven we dat een waardering. Lopend van -3 (zwaar tegenstrijdig, sterk tegenwerkend of conflicterend) tot +3 (prima in lijn, versterkt elkaar).
Er blijkt – niet verrassend, maar toch fijn dat het wordt bevestigd – van alles mis. Hoewel er geen harde tegenstrijdigheden zijn, is de binding tussen missie en visie toch zwak te noemen. Veel visie-uitspraken zijn niet of nauwelijks te relateren aan de missie, en delen van de missie (zoals “we helpen u altijd met een glimlach”) komen nergens in de visie terug en lijken loze kreten.
Ook uit de andere matrices blijkt dat er van alles mis is met de samenhang, regelmatig vinden we tegenstrijdigheden en zwakke plekken in de samenhang.
Werk aan de winkel voor de directie
Het makkelijke aan het ontwikkelen van een casus is dat je alle rollen zelf invult. Dat scheelt veel tijd en moeite. Moeiteloos schakelen we van een groep architecten naar de directie van de supermarkt. Want er moet stevig gerepareerd worden in de zingeving. We bekijken de bevindingen van de architecten en nemen besluiten: missie aanpassen, visie-uitspraken toevoegen, kernwaarde toevoegen, strategie aanpassen.
En daar mogen de architecten dan weer mee aan de slag. We – want we zijn weer veranderd van rol – voeren alle aanpassingen door in de matrices en beoordelen opnieuw de samenhang. Naar ons oordeel is die inderdaad sterk verbeterd. Natuurlijk zijn we benieuwd naar hoe dit uitpakt als we het loslaten op de formules die in het wetenschappelijk onderzoek naar het kwantificeren van samenhang worden ontwikkeld. Dat gaan we hopelijk binnenkort ervaren.
Doen is leren
Als je denkt dat je je eigen methode goed kent: ontwikkel een casus! We merken dat we, door het proces nog eens gedetailleerd te doorlopen met een voorbeeld, tegen allerlei vraagstukken aanlopen. Welke volgorde is het beste? Eerst alle matrices analyseren en de bevindingen in één slag doorvoeren? Of matrix voor matrix werken?
En zo is voor ons supermarkt Greatfood meer dan een casus. En mochten we ooit uit het mooie architectuurvak willen stappen: we kunnen zo een supermarkt beginnen. Een strak uitgelijnde zingeving hebben we al!
Nu op naar de vormgeving en de vraagstukanalyse. Daarover meer in een volgende blog.
Pingback: Supermarkt Greatfood krijgt vorm - Groeiplatform GEA
Pingback: De kern van supermarkt Greatfood - Groeiplatform GEA