Door: Roel Wagter
Visie GEA
Een belangrijk onderdeel van de visie van GEA is dat bedrijfsvraagstukken effectiever worden opgelost als ze worden beschouwd vanuit een integraal en samenhangend richtinggevend kader, waarbij alle voor het bedrijfsvraagstuk relevante invalshoeken en stakeholders zijn meegenomen.
De GEA-visie is grotendeels gebaseerd op de inmiddels bewezen hypothese dat er een verband bestaat tussen de (mate van) samenhang in een organisatie en haar performance.
In het GEA-gedachtegoed is de rol van de enterprisearchitect nadrukkelijk uitgewerkt bij het oplossen van complexe bedrijfsvraagstukken. Ook onderdeel van de visie van GEA is dat een aanpak voor de ontwikkeling van de (enterprise) architectuurfunctie onmisbaar is.
De GEA-visie komt tot uitdrukking in een aantal karakteristieken van GEA:
- Sturen op samenhang: performanceverbetering door sturen op samenhang betreffende de zingeving en vormgeving van een enterprise.
- Integraal: een enterprise is één geheel – samenhang tussen alle bedrijfsaspecten.
- Co-creatie: Alle stakeholders dragen bij aan de integrale oplossing voor vraagstukken – vergroot draagvlak en bevordert samenwerking bij implementatie.
- Holistisch: Synergie door beschouwing van een vraagstuk vanuit alle perspectieven.
- Organische groei: oplossen van opeenvolgende bedrijfsvraagstukken met continu inzicht in en aanpassing van de samenhang binnen de organisatie – past in een agile werkwijze.
Artefacten GEA
Het body of knowledge van GEAbestaat naast de visieuit vier artefacten:
Het GEA framework, de GEA approach, het GEA assessment en de Enterprise coherence index (EC-Index). Zie onderstaande figuur.
Met behulp van het GEA-framework wordt de samenhang op zowel het niveau van zingeving als het niveau van vormgeving, en tussen beide niveaus, concreet in beeld gebracht. Met de GEA-approach, bestaande uit een enterprisearchitectuur visie, – processen, – producten, – mensen, – middelen, – besturing en -methode, wordt het ‘sturen op samenhang’ geïmplementeerd. Met het GEA-assessment wordt het volwassenheidsniveau van het ‘sturen op samenhang’ gemeten. Met de EC-Index wordt het niveau van de samenhang als resultaat van het ‘sturen op samenhang’ gemeten en op een schaal van één tot tien in een cijfer uitgedrukt.
Tooling
De afgelopen anderhalf jaar is hard gewerkt aan de realisatie van ondersteunende GEA-tooling. Voor een eerste toepassing kan men uit de voeten met de door de Stichting Groeiplatform GEA en Solventa ontwikkelde Excel modellen. Voor een langduriger toepassing van GEA, waaronder de uitvoering van de GEA-processen en het onderhouden van het GEA-framework, is een meer professionele tooling beter geschikt. De Stichting Groeiplatform GEA is inmiddels ver gevorderd met de ontwikkeling van een Sparx Enterprise Architect plug in. Hiermee kan inmiddels het GEA framework worden ingevoerd en onderhouden en de voor de GEA-processen benodigde rapportages worden vervaardigd. Zie onderstaande figuur. Daarnaast voorziet deze plug in voor de nodige matrices waarmee de samenhang op zin- en vormgevingsniveau, alsook hiertussen, kan worden gekwantificeerd.
Historie
De ontwikkeling van GEA is gestart in het laatste kwartaal van 2005. De aanleiding was onder andere dat de toenmalig vigerende enterprise architectuurmethoden opgezet waren vanuit een IT-perspectief. Om meerdere redenen ontstond de behoefte om een nieuwe enterprise architectuurvisie, -methode en -artefacten te ontwikkelen vanuit een bedrijfskundig perspectief. Hierop is de ontwikkeling van GEA opgezet met behulp van twee ‘loosely coupled’ ontwikkelingssporen. Het ene spoor was een praktijkspoor met deelname en financiering van 20 grote organisaties uit het bedrijfsleven en de overheid. Het andere spoor was een wetenschappelijk spoor met vertegenwoordigers van meerdere universiteiten en LIST (Luxembourg Innovation Institute). Loosely coupled daar o.a. de dynamiek in beide sporen sterk verschilt. De koppeling tussen deze sporen vond voornamelijk plaats op de momenten van belangrijke publicaties waaronder een proefschrift, vele wetenschappelijke en andere artikelen in vakbladen, en meerdere boeken.
Tot op de dag van vandaag vindt de doorontwikkeling van GEA op deze wijze plaats en worden de bevindingen uit de vele praktijkopdrachten waar nodig via het wetenschappelijke spoor wetenschappelijk onderbouwd en de ontdekkingen en bevindingen uit het wetenschappelijke spoor via het praktijkspoor op praktische haalbaarheid getoetst.
Stichting Groeiplatform GEA
De stichting Groeiplatform GEA (SGGEA) heeft als doel de toepassing van het gedachtegoed van GEA te bevorderen en het gedachtegoed verder te ontwikkelen en onderhouden.
De SGGEA stimuleert het gebruik van GEA door kennis te delen over opgeloste vraagstukken en de daarin behaalde resultaten. Daarnaast door de inzetmogelijkheden van GEA te duiden voor specifieke soorten vraagstukken. Door bijeenkomsten te organiseren brengt de SGGEA-organisaties en architecten bijeen en draagt zij bij aan het uitwisselen van kennis en ervaring.
Binnen het GEA-gedachtegoed is naast het oplossen van vraagstukken ook veel aandacht voor de enterprisearchitectuurfunctie en de ontwikkeling daarvan. De kennis en ervaringen van deze onderdelen van GEA komen ook aan de orde tijdens de diverse bijeenkomsten.
Bij de doorontwikkeling van het GEA-gedachtegoed stimuleert en begeleidt SGGEA het uitvoeren van onderzoek, doorgaans in de vorm van afstudeer- en promotieonderzoeken. SGGEA brengt onderzoekers in direct contact met architecten die GEA in de praktijk toepassen. Door de balans te bewaken tussen toepassing en wetenschap – die voortkomt uit de samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen en het Luxembourg Institute of Science and Technology te Luxemburg – borgt SGGEA de praktische waarde van het GEA-gedachtegoed.
Naast het bestuur is een GEA-kernteam werkzaam voor verbreding van de toepassing en de doorontwikkeling van GEA. Voor specifieke thema’s als certificering, marketing of actuele inhoudelijke ontwikkelingen worden gericht werkgroepen samengesteld.
Kennis over GEA én handvatten voor toepassing van GEA in de praktijk verkrijg je in een aantal geselecteerde opleidingen. Deze opleidingen worden verzorgd door erkende opleiders. De SGGEA accrediteert GEA-opleidingen na toetsing van opleidingsmateriaal en docenten.
De SGGEA biedt de mogelijkheid om je te certificeren in het GEA-gedachtegoed. Bij succesvolle afronding van het examen wordt de titel Certified General Enterprise Architect toegekend. Deze titel wordt uitgegeven voor een periode van 3 jaar.
Examens voor certificering worden afgenomen door geaccrediteerde opleiders. Certificering kan op het niveau Foundation (kennis en inzicht, 40 meerkeuze vragen) en het niveau Practitioner (inzicht en toepassing). Beide examens toetsen kennis van de onderdelen GEA framework, de GEA approach en het GEA-Assessment.
De SGGEA biedt ondersteuning en begeleiding aan afstudeerders en promovendi. In veel gevallen wordt de studiebegeleiding verzorgd door dr. Roel Wagter. Elk onderzoek waarin GEA betrokken wordt, komt in aanmerking voor studiebegeleiding. Elke aanvraag wordt vooraf getoetst op de toegevoegde waarde voor de ontwikkeling van het GEA gedachtegoed.
Publicaties
Vele publicaties hebben inmiddels plaatsgevonden en vinden regelmatig plaats. Deze publicaties betreffen een aantal boeken, een proefschrift, artikelen, white papers, wetenschappelijke papers en blogs. Zie bijvoorbeeld het laatst gepubliceerde boek GEA Enterprise architectuur in de praktijk, met als subtitel Betere prestaties door sturen op samenhang, via GEA enterprisearchitectuur in de praktijk door Rob Stovers – Managementboek.nl, of de Engelse versie GEA Enterprise architecture in practice, met als subtitel Managing Coherence for Better Performance via Amazon.com: GEA Enterprise Architecture in Practice: Managing Coherence for Better Performance: 9789461264770: Stovers, Rob, de Ruijter, Jules, Wagter, Roel: Books
Meer info
Zie voor meer info over GEA: www.groeiplatformgea.nl